Jest najokazalszy w Polsce i jednym z największych w Europie. Ma na imię Benedykt, liczy około 300 lat, obwód ok. 5,4 m, wysokość ok. 25 m, jest Pomnikiem Przyrody. Rośnie przed kościołem na terenie Opactwa Benedyktynów w Lubiniu w Wielkopolsce. Ma znaczenie ekologiczne, kulturowe czy krajobrazowe ale również duchowe i liturgiczne. Interesuje znanych fachowców z dziedziny dendrologii, arborystyki czy ochrony odgromowej. Ma wykonany skan 3D i trwa debata, jak mu pomóc na starość, aby go nie „rozleniwić”. Warto go odwiedzić, medytować w jego cieniu i wesprzeć dzieło jego ratowania…
Informacje ogólne: Kasztanowiec biały nazwany „Benedyktem”, najokazalszym w Polsce, i jednym z najokazalszych w Europie. Wiek około 300 lat, obwód ok. 5, 4 m, wysokość ok. 25 m, Pomnik Przyrody. Rośnie przed Kościołem na terenie Opactwa Benedyktynów w Lubiniu, które ma tytuł: Pomnik Historii.
Jest wsparcie finansowe na zasadnicze prace: Narodowy i Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Starostwo Powiatowe i Gmina przeznaczyły środki na wykonanie zasadniczych prac przy zabytkowym drzewostanie na terenie naszego Opactwa, w tym przy kasztanowcu Benedykcie.
Okoliczności wstrzymujące wykonanie prac: Przed przystąpieniem do realizacji przedsięwzięcia okazało się, że przyjęte rozwiązanie może nie być optymalne ze względów rzeczowych i finansowych. Trzeba wypracować najlepszą koncepcję zabezpieczeń, wykonać projekt i ogłosić przetarg.
Nie rozleniwiać Benedykta - poszukiwanie optymalnego rozwiązania: W pierwotnej wersji pojawiła się koncepcja, aby zastosować podpory, takie jak przy dębie Bartek. Słynny dąb jest jednak w innej sytuacji. Są głosy specjalistów, że wspomniane rozwiązanie w przypadku witalności „Benedykta”, może prowadzić ostatecznie do osłabienie wytrzymałości drzewa na skutek zjawiska, tak zwanego „rozleniwienia się”. Polega to w uproszczeniu na tym, że np. w konarach, pozbawionych możliwości ruchu w skutek podparcia, ogranicza się naturalny proces obronny, a w konsekwencji spada wytrzymałość mechaniczna na wyłamanie.
Nadzieja na twórczą współpracę specjalistów: Do współpracy zapraszamy wielu najbardziej znanych w Polsce fachowców z dziedziny dendrologii, arborystyki oraz ochrony odgromowej, którzy wypowiadają się na temat sposobu zabezpieczenia kasztanowca. Są to osoby z różnych stowarzyszeń, akcentujących niekiedy inne aspekty rozpatrywanego problemu, dzięki czemu dyskusja może być bardzo twórcza. W ten sposób mamy warunki do szukania najwłaściwszego rozwiązania konkretnego zadania, a jednocześnie możliwość poszerzania wiedzy przez wiele osób do wykorzystania jej w innych przypadkach. Przy tym sprzyja to integracji osób z różnych stowarzyszeń w ramach tej samej dziedziny, jak i z różnych dziedzin.
Przykłady szczególnego wsparcia: Spotykamy się z życzliwością i bezinteresownym wsparciem, np. dzięki życzliwości znanej firmy Leica został wykonany skan 3d kasztanowca, co daje duże możliwości analizy sprawy także na odległość; Firma Budikom z Poznania zajmująca się komputerowym wspomaganiem projektowania pomaga wykorzystać możliwości wykonanego skanu 3d kasztanowca; pan przewodniczący Polskiego Komitetu Ochrony Odgromowej sporządził opinię na temat ochrony odgromowej „Benedykta”;
Potrzeba pewnej pomocy finansowej na prace, które trudno uzyskać ze środków publicznych. Pewne koszty pokrywamy z naszych środków, ale to nie wystarcza, co spowalnia realizację przedsięwzięcia. Są to np. koszty poszukiwania optymalnych koncepcji zabezpieczeń doraźnych i docelowych kasztanowca Benedykta, przeprowadzenia pewnych badań prac bieżących przy kasztanowcu.
Szczególne znaczenie kasztanowca Benedykta: Najczęściej mówi się o wielkim znaczeniu ekologicznym, kulturowym czy krajobrazowym Pomników Przyrody. Kasztanowiec Benedykt rośne przed Kościołem i dlatego jak stanowi jego wyjątkową ozdobę.
Funkcją kościoła - budowli jest, w uproszczeniu, bycie miejscem naszych szczególnych spotkań z Jezusem, zwłaszcza w Sakramentach świętych, nabożeństwach i modlitwie osobistej. Dlatego świątynia ma w pewnym sensie absolutne znaczenie. Na co dzień jednak doświadczamy, że prymat naszego Zbawiciela bywa bardzo zagłuszany przez „..troski tego świata, ułudę bogactw i inne żądze…”. Skutkiem tego jest pewna oziębłość wobec Osoby Jezusa, a stąd także spada znaczenie Jego Świątyni. Często stajemy się sceptyczni wobec zbawczej mocy Jezusa. Bywa jednak, że w sytuacjach poważnego zagrożenia, zgodnie z przysłowiem: „jak trwoga to do Pana Boga”, odkrywamy, że Jezus jest jedyną naszą Nadzieją. Historia pokazuje bardzo wiele takich przykładów, jak chociażby: rok 1920, wojska bolszewickie w szybkim tempie zbliżają się do Stolicy. Zatrwożeni warszawiacy zaczęli tłumnie wypełniać Świątynie; wydano zarządzenie, że we wszystkich kościołach ma być wystawiony Najświętszy Sakrament i modlono się na Różańcu. Ci sami ludzie, nieco wcześniej, prawdopodobnie nie doceniali tak bardzo Świątyni.
Są także inne współczesne fakty, które przypominają nam o ogromnym znaczeniu Świątyń, a mianowicie ostatnie cuda Eucharystyczne w Sokółce, czy Legnicy, gdzie nasz Pan, Jezus Chrystus przypomina, że jest nie tylko realnie, ale substancjalnie, wręcz fizycznie obecny w Najświętszym Sakramencie. Jak powiedział pan, który został cudownie uzdrowiony z nowotworu w Sokółce o Jezusie: „On w dalszym ciągu jest z nami i nas uzdrawia, dokładnie jak 2 tysiące lat temu.”
Podsumowanie: Jest wyjątkowe drzewo; strategia działania w celu jego ocalenia i środki na zasadnicze prace. Istniej jednak potrzeba środków finansowych na prace przygotowawcze i pomocnicze.
Poza wsparciem finansowym zachęcamy do innych form włączenia się we wspólne dzieło. Może to być na p. podzielenie się uwagami, pomoc w nagłośnieniu sprawy itp.
Paweł Mruk OSB
Więcej informacji jest na stronie.
na zdjęciach z Benedyktem br. Paweł Mruk OSB i o. Stanisław Jaromi OFMConv
