• RiabininCzas przemian i nawrócenia ekologicznego trwa nieustannie. Matka Ziemia i myślenie ekologiczne.
  • cop karuzela
  • cytat
  • encyklika karuzela
  • Boska ziemia
  • encyklika
  • Czas przemian i nawrócenia ekologicznego trwa nieustannie. Matka Ziemia i myślenie ekologiczne.
  • Przemówienie papieża Franciszka do uczestników spotkania „WIARA I NAUKA: W KIERUNKU COP26”
  • Ekologia encykliki Fratelli tutti
  • Zielone Słowa BOSKIEJ ZIEMI.To przewodnik porządkujący wzajemne relacje Kościoła katolickiego z tematyką ochrony przyrody, środowiska, klimatu i ekologii.
  • Ekologia to ważna część nauczania Kościoła – wywiad KAI z o. Stanisławem Jaromi

biblioteka laudatosi jp2 biblioteka laudatosi benedykt xvi biblioteka laudatosi kkwpolscesqr

biblioteka laudatosi dol dzielo stworzenia biblioteka laudatosi dol ochrona srodowiska biblioteka laudatosi dol ekologia integralna biblioteka laudatosi dol encyklika laudatosi

WarsztatyREFA2020 072ooWarsztaty Szkoły Liderów Ekologii Integralnej REFA w sierpniu 2020 przyniosły wiele cennych owoców. Kilkunastu uczestników z różnych stron Polski wspólnie zgłębiało wymiary chrześcijańskiej ekologii, zyskując nową wiedzę i doświadczenia w bliskości pięknej przyrody. Był to czas intensywny, inspirujący i bogaty w treści. Poszukiwano ujęcia ekologii całościowej, prawdziwie troszczącej się o każdego człowieka i wszystkie stworzenia w świecie, ponieważ wszystko jest ze sobą połączone, także w wymiarze duchowym. Główne refleksje uczestników warsztatów, które prezentujemy poniżej, pokazują to bogactwo.

Na początek warto przypomnieć, czym jest Szkoła Liderów Ekologii Integralnej. To projekt REFA, w ramach którego poszukiwani są nowi liderzy ekologii integralnej, działający w swoich lokalnych społecznościach. To przestrzeń spotkania, wymiany i pogłębiania wiedzy i umiejętności. To kuźnia aktywnych promotorów chrześcijańskiej ekologii w myśl nauczania papieża Franciszka i jego duchowego ojca z Asyżu. To warsztaty, które odbywają się w różnych częściach Polski. Tegoroczne miały miejsce w Wielkopolskim Parku Narodowym oraz w Anielskich Ogrodach niedaleko Zielonej Góry. Polecamy relację na naszym portalu.

WarsztatyREFA2020 006

Uczestnicy sierpniowych warsztatów mieli okazję doświadczyć piękna stworzenia w dwóch odsłonach. W Wielkopolskim Parku Narodowym było to spotkanie z przyrodą dziką – choć będącą blisko dużego miasta, przekształcaną przez człowieka, ale wciąż chronioną i zachowującą wiele cech naturalnych. Jest to miejsce, gdzie spotykają się różne potrzeby człowieka i innych stworzeń, co nierzadko prowadzi do konfliktów, a ich rozwiązanie wymaga pokory i otwartości. Jak wskazywało wielu uczestników – to ważne przypomnienie, jak istotny jest dialog, który wymaga nieraz pójścia na kompromis i wyjścia poza własną strefę komfortu. Wymownie podsumowała to Magdalena Hołownia: mając różnorodne poglądy, tylko działając w oparciu o dialog, jesteśmy w stanie wprowadzać zmiany korzystne dla środowiska. Jednocześnie podczas wędrówki po parku nasuwały się refleksje o odpowiedzialności za to niezwykłe dzieło Boże, o potrzebie roztropnego udostępniania cennych przyrodniczo obszarów w dialogu z lokalną społecznością. To także miejsce, gdzie widać, jak ważna jest edukacja i że jej efekty nie zawsze są zadawalające.

WarsztatyREFA2020 007

Drugi wymiar piękna stworzenia, którego doświadczali uczestnicy warsztatów, to ogród urządzony z poszanowaniem praw przyrody. Anielskie Ogrody to autorski ekoogród państwa Kasperskich. Miejsce to zrobiło wrażenie na wszystkich – jako przestrzeń, w której wyraźnie widać współzależność poszczególnych elementów świata przyrody, w tym człowieka z jego różnorakimi potrzebami. Taki ogród może zachwycać swoim pięknem, być źródłem pożywienia, leków, ozdób, miejscem odpoczynku, modlitwy, kontemplacji i wyciszenia, a jednocześnie być schronieniem i spiżarnią dla wielu stworzeń. Jest w nim miejsce dla różnych gatunków roślin i zwierząt, także tych uznawanych za chwasty czy szkodniki. To również przykład na to, że prawdziwy ogród ekologiczny wymaga wysiłku i przemyślanego doboru środków z pominięciem tych, które służą naszej wygodzie, ale nie pomagają przyrodzie. By go uprawiać, potrzebne jest tez zrozumienie złożonych mechanizmów funkcjonowania przyrody i pokora wobec jej praw.

WarsztatyREFA2020 022

WarsztatyREFA2020 021

Opisane powyżej spotkania ze stworzeniem i pośród stworzenia były dla uczestników okazją do przemyśleń, zachwytu nad bogactwem dzieł Bożych, a także oderwania się od codziennych obowiązków. Były szkołą żywej ekologii integralnej, w której człowiek nie stoi w opozycji do stworzenia, ale jest jego częścią, bratem dla innych stworzeń. I jako taki ponosi odpowiedzialność za „rodzinę stworzeń”, jest ogrodnikiem w ogrodzie świata. Jednocześnie spotkania te skłaniały do refleksji nad tym, co znaczy ekologia w duchu encykliki Laudato si’ i jaka powinna być chrześcijańska odpowiedź na kryzys ekologiczny.

Jak zauważyła Katarzyna Bańkowska: Ekologia integralna pozwala pokazać nawet największym ekologicznym sceptykom, że można dbać o środowisko, nie wykluczając przy tym troski o ludzkość i pozwala spojrzeć na świat i stworzenie jako na pełną całość – na naczynia połączone. Również Krzysztof Mączkowski wskazywał, że ekologia integralna jest niełatwą drogą szukania sposobów troski o stworzenie w duchu ekologii chrześcijańskiej, w której duchowość spotyka się z troską o środowisko, a konstruktywne działania są ważniejsze od protestów. I co bardzo ważne, w ekologii tej zawsze w centrum jest człowiek. Jednocześnie może być ona przestrzenią spotkania, budowania mostów między „skrajnymi ekologami” a sceptycznie nastawionym do ekologii osobami wierzącymi. Jest między nimi wiele nieufności, a nawet niekiedy wrogości, którą jednak można przezwyciężać dzięki miłości i pokorze.

Ekologia integralna odgrywa też ważną rolę w kształtowania postaw, wzmacnianiu wrażliwości na piękno świata stworzonego i budowaniu duchowości proekologicznej. Bez głębokiego przekonania wewnętrznego trudno o motywację do skutecznych działań, a nawet najbardziej rozwinięta edukacja ekologiczna może nie przynosić właściwych skutków. Potrzebne jest przekonanie, że przyroda w moim otoczeniu nie jest przeszkodą, wrogiem czy jedynie źródłem określonych korzyści, lecz że jest „nasza”, „moja”. Przykłady ekologii powierzchownej, pozbawionej konsekwencji w działaniu można zauważyć, obserwując śmieci w lasach, przejawy braku szacunku dla naturalnego krajobrazu czy oddychając zanieczyszczonym powietrzem w związku z paleniem w piecach „czym się da”. I tu jest wielka rola ekologii chrześcijańskiej w duchu św. Franciszka i encykliki Laudato si’.

Jak celnie ujął to Krzysztof Mączkowski, wśród głównych zadań chrześcijańskiej ekologii wymienić można: przypomnienie o dziele stworzenia, brak zgody na niszczenie środowiska czy uwrażliwianie na potrzeby jego ochrony. Nie wystarczy bowiem rozwinięta technika, rozbudowane prawo oparte na systemie kar i nagród czy nawet najlepsza edukacja ekologiczna. Potrzebne jest głębsze ujęcie, by można było mówić o ekologii całościowej, prawdziwie troszczącej się o każdego człowieka i wszystkie stworzenia, gdyż wszystko na tym świecie jest ze sobą połączone, także w wymiarze duchowym.

Wielu uczestników zwracało uwagę na to, że tak rozumiana ekologia nie jest łatwa, ale jednocześnie nie musi wymagać spektakularnych działań. Ważna jest „mała droga”, nawet najdrobniejsze kroki, które każdy podejmuje stosownie do możliwości. Chodzi o działania w swoim otoczeniu: w rodzinie, pracy, parafii czy miejscowości. Uczestnicy z uznaniem wypowiadali się o możliwości wymiany doświadczeń, wzajemnej inspiracji i motywacji. Każdy wskazywał też, jak widzi swoją dalszą drogę, w jaki sposób chce być liderem ekologii integralnej w lokalnej społeczności. Wśród wymienionych działań wskazywano na własny ogród lub park w pobliżu miejsca zamieszkania jako miejsce, gdzie można praktycznie wdrażać ekologię integralną, korzystając z inspiracji z Anielskich Ogrodów – np. sadząc rośliny miododajne, zakładając pasiekę czy stosując naturalne nawozy i metody walki z chorobami i szkodnikami. Inni mówili o dawaniu świadectwa poprzez codzienne praktyki ekologiczne. Przykładem takich działań mogą być: właściwa segregacja śmieci, mniejsze zużycie tworzyw sztucznych, oszczędne używanie wody, które są swoistymi uczynkami miłosierdzia względem innych stworzeń. Pojawiały się też głosy, by wzmacniać przekaz chrześcijańsko-ekologiczny wszędzie tam, gdzie jest taka możliwość, szczególnie wśród dzieci, młodzieży i decydentów. Chodzi tu także o przekaz skierowany wewnątrz Kościoła, w parafiach, wśród znajomych księży i zaangażowanych religijnie świeckich. Padły propozycje przyszłych działań REFA, np. spotkań międzyreligijnych na temat ochrony stworzenia czy szkoleń z ekologii integralnej dla decydentów. W tym wszystkim wyczuwalny był optymizm i wola, by nie zniechęcać się ogromem wyzwań czy trudnościami, ale też by nie stanowiły one łatwego usprawiedliwienia; by móc na koniec, jak przypomniała Karolina Klinowska, powiedzieć za św. Pawłem, że wystąpiło się w dobrych zawodach i ukończyło się bieg (2Tm 4,7).

WarsztatyREFA2020 037

Oczywiście u podstaw tego wszystkiego jest głęboka relacja z Bogiem, wzmacniania poprzez modlitwę, co podczas warsztatów miało miejsce choćby w trakcie codziennej Eucharystii. Ekologia integralna bowiem zawsze bierze pod uwagę złożoność rzeczywistości i wszystkie wymiary funkcjonowania człowieka jako osoby fizycznej i duchowej. Nie jest to to droga łatwa, ale spójna z duchowością chrześcijańską. Sierpniowe warsztaty były tylko jednym z wielu przystanków, a dla niektórych być może kamieniem milowym, na drodze do pełniejszej relacji z całym stworzeniem w duchu miłości i miłosierdzia.

Redakcja REFA