Mija kolejna rocznica śmierci prof. Janusza Janeckiego (1937-2008) przyrodnika, działacza na rzecz ochrony przyrody, architekta krajobrazu, profesora SGGW i KUL, wieloletniego prezesa LOP. Przez blisko 45 lat pracy zawodowej działał na rzecz ochrony przyrody w Polsce i rozwoju architektury krajobrazu. Byl autorem licznych artykułów naukowych i ok. 100 dokumentacji obszarów chronionych. Usilnie zabiegał o powołanie Turnickiego Parku Narodowego. Przypominamy kilka jego myśli o polskiej przyrodzie i zaangażowaniu w jej ochronę…
O Polsce: W swoim już dość długim życiu dobrze poznałem Polskę, a także szereg krajów sąsiednich. Dlatego jestem głęboko przekonany, że Polska jest w Europie wyjątkowym krajem, gdzie co 10-15 km krajobraz zmienia się w sposób radykalny. Nie ma takich rozległych przestrzeni jak na Węgrzech (puszta) czy na Ukrainie (dawne stepy) – sprawiają one jednakowe wrażenie nużącej jednostajności. A Polska jest zachwycająca tą zmiennością i ona jest niepowtarzalna. Szkoda, że jeszcze nie wszyscy mieszkańcy naszego kraju zdają sobie z tego sprawę. Tą zmiennością barw, zapachów, nawet dźwięków, jesteśmy najoryginalniejsi.
O wrażliwości na piękno przyrody: Jak długo więc człowiek będzie zdolny do doznawania przeżyć estetycznych związanych z przyrodą, tak długo ma ona szansę przetrwania. Istnienie zaś pięknej przyrody stwarza szansę kształtowania ludzkiej wrażliwości.
O projektowanym Turnickim Parku Narodowym: Ja byłem i jestem zachwycony obszarem przeznaczonym pod utworzenie Turnickiego Parku Narodowego. Jest rzeczka Turnica, był pewnie tur. No i są buczyny, jedliny, są na tamtym terenie ogromne przestrzenie otwarte, choćby te koło Kalwarii Pacławskiej, a w pobliżu wododziału mórz. Jedne rzeki płyną na południe w kierunku Morza Czarnego, drugie na północ w kierunku Morza Bałtyckiego. To jedyne takie miejsce, jego wyeksponowanie przyniosłoby bardzo interesujące rezultaty, również wymierne korzyści dla tamtejszych mieszkańców.
To jedyny park narodowy w paśmie pogórzy, naprawdę wysokiej jakości, zwłaszcza, że jego istotna część była przed II wojną własnością Polskiej Akademii Umiejętności.
Krajobraz i wartości przyrodnicze są ogromne: rysie, żbiki, wilki. Gdy sprawdziliśmy skalą porostową, okazało się, że to chyba najlepsze środowisko przyrodnicze w Polsce. Tam można oddychać naprawdę czystym powietrzem.
Niestety, nie było właściwego zrozumienia na miejscu, wśród gmin, na terenie których miał powstać park.
Dziś wiemy, że przeważyły interesy doraźne: myślistwo, możliwość prywatyzowania terenu.
O działaniach ekologów: Jest bolesne, że nawet dość światli ludzie powtarzają, że “ekologów kupiono”, że walczą “o żabki” itd. To jest krzywdzące uproszczenie. To prawda, że przyrodnicy często kierują się wrażeniem, ale przecież to Jan Paweł II napisał w swym koronnym dziele filozoficznym, że właśnie trendy wrażeniowe są pozbawione podstaw materialnych. Ważne jest przede wszystkim to, żeby ci, którzy żyją na tym terenie, mogli w przyszłości mieć lżej, bo będą mieli co pokazać, często za wymienne dobra materialne. Bo ten kraj będzie wartościowy. Przecież już w tej chwili wiemy, że dwa slogany są nienaruszalne (i wiedzą o nich nawet ci, którzy powielają te żenujące stereotypy): że ostatnim naturalnym lasem Europy jest Puszcza Białowieska oraz że ostatnim bagnem Europy są Bagna Biebrzańskie, do których należy przecież Rospuda.
O zaangażowaniu: Nie można mówić o przyrodzie bez angażowania się. Człowiek, jeżeli raz zaczął działać i zobaczył efekty, przyczynił się do utworzenia choćby jednego rezerwatu przyrody, jest godny, by mógł popularyzować swój przekaz również w szkołach, zwłaszcza, że zwykle czyni to bezpłatnie.
Wybrane z wywiadu pt. „Ten kraj jest najpiękniejszy – z prof. Januszem Janeckim rozmawia Krzysztof Wojciechowski” publikowanym w „Dzikim Życiu” 5/2007
{rscomments on}
